Historija škotske casual scene i Aberdeen fudbalskih casuala

Huliganizam u Škotskoj je imao mnogo različitih faza, 1870. g. bilo je mnogo problema izmedju pijanih fudbalskih navijača, tako da su vlasti zabranile prodaju alkohola na fudbalskom teritoriju.U sedamdesetima se takođe mogla vidjeti i skinhead furka u punom zamahu gdje su neki klubovi imali manjinu koja je pratila klub sa potpunom namjerom da izaziva probleme, ali pravi problem huligana se rodio u ranim osamdesetim rođenjem soccer-casuala.

Popis Šktoskih firmi:

Aberdeen - Aberdeen Soccer Casuals (ASC)

Arbroath - Arbroath Soccer Society (ASS)

Ary United - Ayr Service Crew

Airdrie - Section B

Celtic - Celtic Soccer Casuals

Dundee/Dundee United - Dundee Utility Crew (DUC)

Dunfermline - Carnegie Service Crew (CSC)

Falkirk - Falkirk Fear

Hibs - Capital City Service (CCS)

Hearts - Casual Soccer Firm (CSF)

Kilmarnock - Paninero

Montrose - Portland Bill Seaside Squad (PBSS)

Motherwell - Motherwell Saturday Service (SS)

Queen of the South - Casuals International Division (CID)

Partick Thistle - North Glasgow Express (NGE)

Rangers - Inter City Firm (ICF)

St. Johnstone - Fair City Firm (FCF)

St. Mirren - Love Street Division (LSD)

Rođenje Casuala

U ranim 80-ima rađa se Casual i nestaje ranija sinhead furka. Pojavljuju se Pringle,Jumpersi, Lois cordsi, Farah i Burberry rijetki artikli. Marka je fazon, a što su skuplje i što ekskluzivnije to bolje. Po prvi put od 60-ih, navijači su bili sretni da izgledaju moderno i uredno. Sastajali su se u svojim lokalnim klubovima. Za vrijeme ranih 80-ih izbor muske odjeće u mnogim gradovima je bio ograničen na nekoliko velikih robnih kuca ali ne kao danas. Zato nabavljanje tih zavučenih tennis majica postaje neophodno za Casual – Fila, Lacoste, Tacchini itd. su bile marke ranih 80-ih. Mnogo modnih ideja je stiglo iz inostranstva, tako da nije iznenadjenje da su Scousersi iz Liverpoola bili korak ispred u Casual pokretu. Njihov tim je bio prvotimac u Evropi kasnih 70-ih i ranih 80-ih. Ovako su davali šansu njihovim pristalicama da kupuju i da kradu na putu kroz Evropu. Neslužbeni izvor širi vijesti o Casual fenomenu po državi, a vrste “uniforme” pocinju takođe da se šire. Moglo bi se reći da to ukljucuje pouzdane marke kao sto su Slazenger,Lacoste,Ellese.Burberry, Lois, Kappa, Levis itd.

Anoraks,gajtani i izbjeljene traperice postali su standardna pojava na Inter City servisnim vozovima preko vikenda. Mnogo vaznije su bile trenerke. Vještina furanja prave obuce postala je umjetnost za sebe.

Rane godine Škotske scene

U Skotskoj je Aberdeen Fudbalski klub bio prvi koji je imao casual pristaše. Većina se slaže s tim da su se Aberdeen Casualci razvili oko 1981. poslije gostovanja na Evropskom Kupu gdje su Aberdeenovi navijaci vidjeli kako se oblace navijači Liverpoola.

ASC, kao banda postaju poznati jer su doprinjeli novom stilu fudbalskog huliganizma u Škotskoj. Primjećeni su ne kao prijašni skinheads-i nego po skupoj sportskoj odjeći i dizajnerskim etiketama, a sve to praćeno nasilju na visokom nivou. Neki Aberdeenovi navijaci su redovno putovali do Londona da bi provjerili nove trendove i odlazili na povremene tekme sa nekim Aberdeenovim navijacima koji su formirali ekipu sa navijačima Spursa. Prodavnice u Londonu su bile velika atrakcija za navijace iz Škotske jer su ih snabdjevale odjećom i trenerkama koje nisu bile dostupne u Škotskoj.

Kao sto je gore pomenuto, Aberdeenovi fanovi su bili brzi da preuzmu casual fenomen i ASC brzo osigurava strahovitu reputaciju širom Škotske, ali je cudno da je to bilo priblizno dvije godine nego sto je bilo koji drugi tim u Skotskoj imao casual pristase. Motherwell je bio slijedeci u timu u kojemu se pojavljuje casual banda. Njihovo ime je bilo “Motherwell Saturday Service”. Njihovi mladji casulaci su se zvali “Tufty Club”.

Za vrijeme dvije protekle godine ASC su ucestvovali u neredima u gradovima sirom Skotske, u tucama sa rivalima i skinheads-ima iz drugih klubova iz razloga sto ni jedan drugi klub u Skotskoj nije imao casualce unatoc tome sto je u Engleskoj casual scena bila u punom zamahu sa bandama vezanim za vecinu klubova. Skinheads-i skoro pa nisu ni postojali na fudbalskom teritoriju. Sada kada i Motherwell ima bandu casualaca, rivalstvo se brzo razvilo izmedju Aberdeena i Motherwell Casuala rezultirajuci velikim brojem incidenata. Jedan od najgorih incidenata desio se 1983. kada su ASC usli na Motherwell, teritorij, na Motherwell’s Fir Park i ganjali njihovu bandu do iznemoglosti i tada se sve zakuhalo (postoji cak i prica da je Aberdeenov legendarni kapiten Willie Miller stao u otpor pokusavajuci da smiri situaciju). Zatim, 1985. 47 ASC-a je uhapseno nakon pokusaja napada iz zasjede na Motherwell casualce dok su bili na putu do stadiona. Ova su hapsenja rezultirala velikim brojem zatvorskih kazni.

Srednje 80-te

Do 1984/85. casualci se sami prikljucuju vecini klubova u Skotskoj i tako su redovno punili naslovne stranice u novinama. List Celtic kluba “The Celtic View” su toliko daleko otisli da su rekli da je casual scena dostigla proporcije epidemije u Aberdeenu. Aberdeen je mogao da skupi oko 600-700 clanova bande na domacim tekmama i do 350-400 na gostovanjima u ovom periodu. Moda se mijenjala sedmicno pa su marke kao Pringle, Lyles & Scott, Lois, farah, Ellese, Fila, Tachinni, Diadora izasle iz mode, tako da su ih zamijenili Armani, Chipie, POP 84, Chevignon, Aquascutum, dok su Lacoste i Burberry jos uvijek bili popularni.

Casual scena je postala takav problem da je ranije FC Motherwell cak pokusao da banuje fanove koji su nosili Kappa odjecu dok su ulazili u stadion.Dok su stajali iznad, casulaci su i dalje punili naslove u novinama. The Sunday Mail u oktobru 1985. izdaje clanak koji je napisao novinar koji je putovao sa Aberdeen casualcima na tekmu u Glasgowu protiv Celtica. Clanak je opisivao pricu o dnevnim desavanjima, takvi clanci su postali uobicajni za vrijeme 80-ih. The Firm of Rangers i Celtics su top dva skotska kluba. Oba kluba su dobro poznati po neukusnom ponasanju svojih fanova s vremena na vrijeme ali je cudno da grupe ova dva kluba nisu dovoljno usla u taj casual fazon na nacin kao sto su drugi. Skotski klubovi, zapravo Celtics casualci su se suocavali sa zestokim otporom svojih fanova koji su se redovno sukobljavali sa njima. Celtic fanovi su mrzili casualce. Celtic casualci su redovno izvlacili deblji kraj u nasilju od vlastitih pristasa koji su mrzili casualce, premda su Rangersi godinama uspjevali da kontrolisu navijanje razumne ekipe casualaca, ali ni blizu onoga kao sto su to druge grupe radile, npr. kao Aderdeenovi navijaci.

1985. ASC su i dalje bili banda na prvom mjestu u Skotskoj i imali su veliku uticaj na sve ostale bande, ne samo u organizaciji i putovanjem vozom, nego i u modi. Rivalstvo Aberdeena i Motherwella se smanjivalo kako je rastao broj ekipa ostalih klubova. Ostali klubovi koji su imali svoje bande, u ovom periodu, su: Hibernian (Capital City Service), Rangers (Inter City Firm), Dundee/Dundee Utd. (Dundee Utility Crew).

Kako su 80-te odmicale Aberdeen i Hibernian su postale dvije glavne bande casualaca i to je rezultiralo dugom listom incidenata i nereda izmedju dvije grupe casualaca izmedju kojih je postojalo rivalstvo.

1985. Jedan od Hibs casuala je pao u nesvijest na Hibs’ Easter cesti kada su se dvije rivalske grupe obracunale, i u novembru, 1987. na derbiju, jedan Aberdeenov navijac je izboden od strane Hibs casualaca. Uzvrat na Hibs’ Easter Roadu u januaru 1988. desava se jedna od najvecih policijskih operacija u skotskom fudbalu. U tom period kada je Aberdeen imao oko 600 navijaca u igri, 600 njih koji su trazili osvetu za izbadanje. U ovom periodu obracuni Hibs-Aberdeen postaju standard, posebno na tekmama u Edinburgu.

Za vrijeme 80-ih kezulaci iz Skotske su redovno putovali do Engleske na tekme i usput, da bi kupili nove stvari. Tada su se formirale ekipe izmedju skotskih i engleskih casualaca.Vjeorovatno najpoznatija huliganska ekipa jesu Chelsea-Rangersi. Ova ekipa se razvila oko 1995. poslije prijateljske utakmice ova dva kluba i ovo “drustvo” postojalo od tada, iako se da raspravljati da li jos uvijek postoji i danas. Aberdeen momci su redovno putovali do Londona na tekme Spursa. Za vrijeme 80-ih neki Aberdeen navijaci su takodje imali drustva sa Leeds United Service Crew. Ostala prijateljstva izmedju engleskih i skotskih ekipa bili su ili su jos uvijek Dundee Utility Cre & Stoke City Hooligans i Hibs Casuals & Oldham Athletic Casuals. Nedavno su se pojavile glasine da se formirala ekipa izmedju nekih Hibs navijaca i Manchester Utd. huligana.

Do kasnih 80-ih Casual scena u Skotskoj je bilau padu iz razlicitih razloga. Mnogi navijaci su jednostavno izgubili interes, neki nisu vise misli da je vrijedno dugovati zbog zestokih kladjenja na tekme i zatvorskih kazni ili zestokih novcanih kazni koji su im dijeljene kao uhapsenima za prekrsaje vezane za fudbal. Istina je da su sudovi bili zestoki kada je rijec o prekrsajima veznim za fudbal, ali glavni pad casual scene nije samo Skotska, nego takodje i Britanija kao cjelina gdje se pojavila rave/dance scena. Vjerovatno se od 88. do 92. vidi da je cijela rave/dance scena u punom zamahu i ecstasy droga bila je mnogo privlacnija za navijace od fudbalskog okupljanja, ipak se ne moze reci da je ovo kraj casuala.

U periodu od 88. do 92. su redovni sukobi izmedju Aberdeena i Hibsa, ne tako izrazena kao ranije ali Hibs CCS su vec sada ravni Aberdeen momcima.

Iz ranijeg stanja policija sada uci kako da se nosi sa grupama casualaca vodeci ka modusu oparindije o promjeni casuala. Nacin transporta sada se promjenio, od voza do autobusa i auta, bjezeci od operznog oka policije.

 90-te pa naprijed

Moda 90-ih poprilicno ostaje ista statusu danasnje. Marke koje su bile popularne 90-ih su bile Stone Island, Lacoste, Burberry, Paul Smith, Ralph Lauren, a kasnije se nekoliko zadnjih godina dodaju marke kao sto su Massimo Osti, Left Hand, CP Company, Boneville, Paul & Shark itd..

Ranih 90-ih opada broj clanova medju grupama casualaca u Skotskoj, tako da neki timovi vise nisu ni imali huligane. U ovo vrijeme broj ASC je opao na otprilike 100-200, Hibsi – druga glavna grupa u Skotskoj vjerovatno je imala priblizno isti broj u ovom periodu i bili su najaktivnija grupa u Skotskoj za vrijeme od 88. do 92. Neki obracuni u kojima su ucestvovali Hibs casualci izvan Skotske u ovom periodu, bili su sa Oldhamom i Aston Villom, oba u 1989., Millwall 1990. i takodje su upetljani u nerede na evropskim utakmicama sa Anderlechtom i Standard Leige u ranim 90-im za vrijeme kup UEFA.

U 90-ima je takodje policija upoznala specijalne jedinice da se nose sa inteligentnim huliganskim bandama. Svaka regionalna policijska snaga u drzavi imala je zapovjednika koji je bio odgovaran za “fudbalsku inteligenciju”, a ta odgovornost jeste bila prikupljanje informacina o grupama, kao npr. planovi putovanja na tekme, i koji bi broj clanova putovao. Ovo je imalo ponistavajuci efekat na huliganske grupe. Dva puta u sezoni 1994/95. autobus Aberdeen casuala je bio zazaustavljen na putu za Edinburgh na tekmu protiv Hibsa. Svi u busu su zadrzani 6 sati u lokalnoj policijskoj stanici. Pusteni su bez novcane kazne i vraceni su nazad u Aberdeen uz policijsku pratnju.

U maju 1994. Aberdeenovi navijaci su putovali u Utrecht, Holandiju. Isli su na tekmu protiv Dutcha gdje su im se pridruzili navijaci Hibsa i zajedno su ucestvovali u neredima sa protivnickim Dutch fanovima. Rezultat je bio oko 50 skotskih navijaca uhapsenih.. Ovo je bio prvi put da su se rivalske grupe ujedinile i bodrile nacionalni tim. Ovo se ponovo desilo na Euro ’96 u Engleskoj na tekmi Engleska-Skotska, kada je Skotska imala oko 350-400 casualaca iz nekoliko razlicitih klubova, premda je Aberdeen najbolje rezultirao sa oko 120 navijaca. Skotski fanovi, vecinom casualci su bili umijesani u bitkama sa engleskim fanovima i policijom na Trafalgar Square-a. Grupa oko 250 skotskih casuala uspjela se probiti iz Trafalgar Square-a i napasti na pub Engleza na Leicester Square-u prije tekme.

U ranim 90-im se uveliko razvija huliganska scena u Skotskoj sa formacijom Skotske Nacionalne Firme (SNF). Neki od glavnih faca iz Hibsa, Rangersa i Hearts casuala su se udruzili da bi formirali Nacional Firm. Takodje su pokusali da im se pridruze dobrovoljci iz Aberdeena, ali su navijaci Aberdeena to odbili. Nisu svi huligani Hibsa, Rangersa i Heartsa ucestvovali u ovoj ideji, vjerovatno bi bilo najrealnije staviti na SNF hardcore maksimalan broj od 60 clanova. Zapravo ideja je vodila ka velikom propadanju samih Hibs huligana i tako se grupa raspala. Neki su navijaci izgubili interes i povukli se sa scene, ostali su nastavili da prate Hibse. Neslaganje se nastavlja izmedju Aberdeena i SNF-a dolazeci do vrhunca 1988. na Svjetskom prvenstvu u Francuskoj gdje je organizovana tuca bila u Bordeauxu izmedju ASC i SNF-a. Specijalci su sprijecili borbu, zapravo bus koji je vozio 52 SNF-a iz njihovog hotela u Spaniji prema Bordeauxu je zaustavljen od spanske i francuske policije koji su pratili aktivnosti grupe od njihovoh boravka u Spanish Holiday Resort-u, gdje su odsjeli prije putovanja u Bordeauxu. 52 SNF navijaca poslana su nazad u Spaniju i najzad vraceni kuci bez sukoba sa Aberdeen casualcima.

Od Svjetskog prvenstva ’98. SNF su se poceli raspadati jer se vecina grupe vratila svojim timovima, mada je zavada jos uvijek postojala izmedju Hibsovih huligana koji su se pridruzili SNF i onih koji to nisu uradili. Razlog za formaciju SNF-a je komplikovan za definisati. Moze se naci i veci broj razlicitih razloga, kao politicki npr., a isto tako i dilovanje droga. To je bilo nesto sto je imalo veliki uticaj na huliganizam u Skotskoj, a posebno u ekipi Hibsa.

Bez mnogo protivnistva i Skotskoj ovih dana ASC sada biraju samo vece utakmice u sezoni da prave nerede, iako skoro uvijek bude nekih ispada na svakoj tekmi Aberdeena. Za vrijeme nekoliko zadnjih sezona ASC su isli ranim jutrom na voz da bi dosli na utakmice. Jedna takva situacija se desila u maju 1997. kada je banda od 70 ASC sjela na voz u pravcu Kilmarnocka u 07:00 sati za zadnju tekmu u sezoni i bili su umijesani u ozbiljne nerede u centru grada sto je rezultiralo ozbiljnu stetu Kilmarnocku, bandama, pubovima, a takodje su neki policajci gadno povrijedjeni. Na povratku u Glasgow poslije tekme ASC su ucestvovali u frci sa Rangersima u centru grada. Rangersi su se bas vratili iz Edinburgha gdje su igrali protiv Heartsa. Veliki broj ASC-a su uhapseni za nerede u Kilmarnocku i jedva su uspjeli izbjeci zatvorske kazne, ali su umjesto toga dobili novcane.

Prosle pred-sezone Aberdeenovi navijaci su bili umijesani u bitke sa Evertonovim navijacima u centru grada. Ponovo je rezultiralo sa velikim brojem uhapsenim sa obje strane, poslije nereda koje je zavrsila na CCTV-u. Ponovo su pale zestoke novcane kazne, gdje su opet navijaci izbjegli zatvor. U slijedecoj pred-sezoni 70-80 navijaca Aberdeena je ucestvovalo u neredima u Shefieldu gdje je vecina ASC-a zadrzana preko vikenda. Aberdeen ovi navijaci su se obracunali sa Shefield United huliganima (Blades) u centru Shefielda za vrijeme utakmice

 Vrijeme danas

Broj ASC-a je nastavio da opada do brojke od 50 navijaca, iako se na velikim tekmama moglo skupiti i do 200 casuala. Premda policija sprijecava nerede i dalje se ponekad dese neke dobre tuce, a utakmica sa Rangersima se sada ubraja u vece tekme i obicno garantuje neku vrstu nereda. U aprilu 2000. Aberdeen i Rangers casualci su se obracunali u centru Aberdeena poslije tekme.17 uhapsenih ali su tuzbe povucene kada je policija usla u istragu zbog nezakonite upotrebe palica za vrijeme nereda. Takodje je bila frka u maju 2001. kada su se Aberdeen casuali obracunali sa Rangersima u Gasgow City Centru gdje su Aberdeenovi navijaci bili zaustavljeni na tekmu sa Motherwellom. Turneja u pred-sezoni u Danskoj biljezi tucu 15 ASC-a protiv 35-40 Brondby Southside-a oko 5 minuta poslije njihove prjateljske tekme u Kopenhagenu.

Ponovo ozivljavanje casual scene vjerovatno se nikada nece desiti iako se nedavno broj starih faca poceo vracati. Jedine dvije bande koje su aktivne u ovom momentu su Aberdeen i Rangersi iako je tu jos uvijek nekoliko navijaca u klubovima kao sto su Falkirk i Hibs koje, izgleda pojavljuju na nekim utakmicama. I Motherwell najvjerovatnije opet sastavlja ekipu, s posebno na utakmicama protiv Aberdeena.